10 راز حل نشده از مغز انسان

در شناختی که از بدن انسان به دست آورده ایم، اکثر آنچه هنوز قادر به درک آن نیستیم به مغز ما باز می گردد.

سؤالات زیادی از مرگ و زندگی، آگاهی و خواب و احساس وجود دارد که هنوز جوابی برایشان یافت نشده است.

10. هوشیاری

هنگامی که از خواب بیدار می شوید و با صدای پرندگان و پرتو نور خورشید متوجه صبح و شروع روزی جدید می شوید، و با حسی از تازگی برنامه ی روزانه ی خود را شروع می کنید، در واقع شما نسبت به اطراف خود آگاه شده اید. پدیدار شدن آگاهی در مغز یکی از پیچیده ترین موضوعاتی است که دانشمندان علوم اعصاب و مغز را درگیر خود کرده است. اینکه چه فرآیندهایی در مغز منجر به آگاهی و درک از اطراف می شود لیست بلندی از سؤالات را در برابر دانشمندان قرار داده است.

9. سرمازیستی

شاید زندگی ابدی ممکن نباشد اما فرآیندی به نام سرمازیستی ممکن است قادر به بخشیدن جانی دوباره به مردگان باشد. با اختصاص هزینه ای مراکز سرما زیستی مانند بنیاد افزایش زندگی Alcor در آریزونا اجساد را در مخازنی از نیتروژن مایع در سرمای 195 درجه ی سانتیگراد نگهداری می کنند، به این امید که در آینده علم به جایی برسد که زندگی به این بدن ها باز گردانده شود و شاید بیماری های لاعلاج آن ها نیز درمان شود.

جسد افسانه ی بیسبال تد ویلیامز در این مرکز نگه داری می شود، او را به صورت معکوس و ایستاده روی سر در محفظه ی نیتروژن مایع قرار داده اند تا اگر نشتی در مخزن به وجود آمد مغز تا آخرین مرحله در مایع سرد باقی بماند. تاکنون هیچ فردی از سرمازیستی احیا نشده است زیرا تکنولوژی لازم برای این کار وجود ندارد. اگر ذوب یخ ها در دمایی غیر مناسب انجام شود سلول های بدن مانند تکه های یخ خرد خواهند شد. آیا می توان مغز انسان را برای زمان طولانی خاموش نگه داشت؟ آیا روشی وجود دارد که بتوان جلوی فساد مغز پس از مرگ را گرفت و پالس های الکتریکی را به مغز خاموش شده باز گرداند؟

8. مرگ

چرا زندگی ابدی را فقط در فیلم ها می توان دید؟ چرا انسان پیر می شود؟ انسان با سیستم دفاعی پیشرفته ای در برابر بیماری ها و آسیب ها به دنیا می آید، اما این مکانیزم در برابر مشکلات ناشی از گذر زمان کمکی از خود نشان نمی دهد، گویا بدن انسان به دشمن خود بدل می شود. با گذر عمر مکانیزم های تعمیر بدن فعالیت کمتری نشان می دهند، مفاصل تحلیل رفته و عضلات انعطاف خود را از دست می دهند تا جایی که مرگ به سراغ انسان می آید. چرا انسان با مرگ روبرو می شود؟ دو دیدگاه در این باره وجود دارد:

• مانند سایر ویژگی های انسانی مرگ بخشی از ژنتیک انسان است که در راستای انتقال ژن به نسل بعد و تکامل نژاد بشر به وجود می آید.
• مرگ دلیل خاصی ندارد بلکه بر اثر آسیبی که به سلول ها در طول عمر فرد وارد می شود به وجود می آید.

ممکن است نتوان جلوی مرگ را گرفت اما آیا نمی توان طول عمر را افزایش داد، آیا نخواهیم توانست چند برابر نسل های گذشته زندگی کنیم؟ آیا آن چیزی که ما را به سوی مرگ پیش می برد، مغز ما است؟

7. اخلاقیات، زاییده ی فطرت یا اکتساب

آیا افکار و شخصیت ما توسط ژنها کنترل می شوند یا زاییده ی محیط و شرایطی است که در آن قرار می گیریم؟ در جوامع علمی بحث های طولانی پیرامون این موضوع صورت گرفته است، امروزه دانشمندان به شواهد معتبری دست یافته اند که دخالت هر دو عامل را در رفتار انسانی مطرح می کند. در حالی که بسیاری از صفات انسانی که ما کنترل کمی روی آن ها داریم از ژن های نیاکان مان به ارث رسیده اند اما بسیاری از رفتارها حتی ناخودآگاه می تواند از محیط و تأثیری که جامعه ی همسالان در گذشته بر ما داشته اند به وجود آمده باشد. سؤالی که مطرح می شود این است که در هر دو صورت چگونه می توان در این رفتار تغییر ایجاد کرد؟

6. خنده

خنده یکی از رفتارهای کمتر درک شده ی انسان است. دانشمندان دریافته اند که در طول یک خنده ی خوب سه بخش از مغز فعال می شود؛ بخش تفکر که به درک لطیفه کمک می کند، منطقه ای که حرکت عضلات در طول خنده را کنترل می کند و منطقه ای حسی که احساس تزلزل و شادی را به وجود می آورد. اما با تمام این اوصاف هنوز دلیل اینکه چرا ما حتی هنگامی که فیلم ترسناکی می بینیم به یک جوک بی مزه واکنش نشان می دهیم مشخص نشده است. برخی از پژوهشگران خنده را پاسخ ذهن به وقایعی می دانند که بر خلاف انتظارات متعارف پیش می روند. به عقیده ی آنان خنده عملی است که به دیگران نشان می دهد آن عمل یا داستان مفهومی به نام طنز و حسی مفرح را انتقال داده است. اما چرا باید این کار را انجام دهیم؟ تنها چیز حتمی این است که خنده باعث می شود حال بهتری پیدا کنیم.

5. خط حافظه

فراموش کردن بعضی از تجربیات سخت است، آخرین خداحافظی یا بویی آشنا. چگونه این تصاویر همچون فیلم در ذهن ما نقش می بندد؟ با استفاده از تکنیک های تصویر برداری از مغز، دانشمندان به بررسی مکانیزم ایجاد خاطرات و ذخیره سازی اطلاعات در مغز پرداخته اند. آخرین تحقیقات نشان می دهد که منطقه ای به نام هیپوکامپوس در قشر خاکستری مغز احتمالاً به عنوان مسئول نگه داری و بازیابی خاطرات عمل می کند. اما این منطقه بسیار پیچیده فعالیت می کند، خاطرات واقعی و غیر واقعی هر دو منطقه ی مشابهی از مغز را فعال می کنند، آیا منطقه ی مورد نظر همان جعبه ی سیاه مغز انسان است؟ آیا راهی وجود خواهد داشت که بتوان خاطرات واقعی را از قشر مغز بیرون کشید؟ آیا می توان خاطرات را برای همیشه نابود کرد؟ آیا می توانیم دانسته هایمان را از انسانی به انسان دیگر انتقال دهیم؟

4. ساعت بیولوژیکی

در منطقه ای از هیپوتالاموس مغز قسمتی به نام Superchiasmatic Nucleous یا ساعت بیولوژیکی قرار گرفته است. این قسمت برنامه های بدن را با ریتمی 24 ساعته تنظیم می کند. مشهودترین اثر ساعت بیولوژیکی ریتم شبانه روزی خواب و بیداری است، علاوه بر آن برنامه ریزی زمان هضم غذا، تنظیم درجه ی حرارت بدن، فشار خون و تولید هورمون های مختلف نیز به ساعت بیولوژیکی مرتبط است. محققان دریافته اند که شدت نور می تواند با ترشح هورمون ملانونین این ساعت را عقب یا جلو بکشد. تحقیقات زیادی سعی دارند با کمک مکمل های ملاتونین از بهم خوردن ساعت بیولوژیکی در سفرهای هوایی جلوگیری کنند. اما چگونه از گوشت و خون چنین مکانیزمی در مغز ما به وجود آمده است؟ به غیر از تأثیرات محیط هنوز چگونگی عملکرد این سیستم برای انسان رازی سر به مهر باقی مانده است.

3. درد فانتوم

حدود 80 درصد از افرادی که عضوی از بدن خود را از دست می دهند در آن منطقه احساساتی شبیه گرما، خارش، فشار و درد را تجربه می کنند. این پدیده ی شناخته شده به نام اندام خیالی معروف است. چگونه از عضوی که از دست رفته است احساسی به وجود می آید؟ یک فرضیه اینگونه توضیح می دهد که اعصاب منطقه ی از بین رفته با ایجاد ارتباطاتی جدید به نخاع سیگنال هایی را ارسال می کنند که اگر آن منطقه هنوز وجود داشت این سیگنال ها را انتقال می داد، فرضیه ی دیگر احتمال می دهد که مغز برای حالتی که تمام اندام ها در جای خود باشند برنامه ریزی شده است و قطع آن قسمت باعث اختلال در عملکرد مغز شده است؛ این به آن معنا است که مغز نقشه ای از تمام اجزای بدن را در خود ذخیره کرده است و همه چیز را می شناسد. اما مغز تا چه حد بر بدن کنترل دارد؟ آیا روزی انسان می تواند کنترل تمامی اجزای حیاتی بدنش را در اختیار بگیرد؟

2. خواب

ما در حدود یک چهارم از عمر خود را در خواب سپری می کنیم اما هنوز از دلایل و چگونگی آن به خوبی اطلاع نداریم. دانشمندان خواب را جزئی حیاتی از زندگی پستانداران می دانند، بی خوابی به نوسانات خلقی، توهم و در موارد شدید حتی به مرگ منجر می شود. دو مرحله در خواب وجود دارد، حرکات غیر سریع چشم (NREM ) که طی آن مغز فعالیت متابولیک بدن را کاهش می دهد و حرکت سریع چشم (REM) که طی آن فعالیت مغز افزایش می یابد. بعضی از دانشمندان معتقدند که خواب NREM به بدن استراحت می دهد و همانند خواب زمستانی حیوانات باعث نگه داری انرژی می شود، اما خواب REM مرحله ای است که ما رؤیا می بینیم و با خاطراتمان مرتبط است.

1. رؤیاهایی شیرین!

از هر کسی بپرسید که رؤیاها چگونه به وجود می آیند جوابی متفاوت به شما خواهد داد، این حقیقت به این علت رخ می دهد که هنوز کسی نمی داند رؤیاها چگونه و از کجا به وجود می آیند. یک احتمال این است که خواب دیدن به علت تمرینات مغزی که با تحریک سیناپس های بین سلول های مغز همراه می شود به وجود می آید، اما نظریه ی دیگر این است که انسان در باره ی آرزوها، احساسات و وظایفی که در طول روز مغز به آن توجه لازم را نشان نداده رؤیا می بینند و این فرآیند می تواند به استحکام افکار و خاطرات منجر شود. به طور کلی دانشمندان بر این نکته توافق دارند که خواب دیدن در طول مرحله ی REM صورت می گیرد، اما برای این سؤال که این رؤیاها از کجا و چگونه می رسند و آیا تمامی آن ها زاییده ی مغز ما است هنوز جواب روشنی وجود ندارد.